Rys historyczny Nadleśnictwa Czaplinek

            Z okresu przedwojennego zachowało się niewiele materiałów, na podstawie których można by wnioskować o sposobach organizacji i stopniu intensywności gospodarki leśnej. Stan lasu w okresie powojennym wskazywał, że poziom gospodarowania w nich był bardzo różny, zależny od nastawienia i potrzeb właścicieli. Zdecydowana większość lasów należała wcześniej do dużych i średnich majątków rolno – leśnych oraz do drobnej własności chłopskiej. Przejęcie ich nastąpiło na mocy Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 20.01.1945 r. w sprawie wykonania Dekretu PKWN z dnia 12.12.1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa. Niewielka część Nadleśnictwa, to dawne lasy państwowe, lasy miejskie Czaplinka i Złocieńca oraz lasy klasztorne byłego zakonu templariuszy, później joannitów z Czaplinka

            Nadleśnictwo Czaplinek powstało 1.07.1975 r. na podstawie Zarządzenia Nr 18 Naczelnego Dyrektora LP z dnia 23.05.1975r., zmieniającego nazwę dotychczasowego Nadleśnictwa Broczyno z obrębami: Broczyno i Borne Sulinowo na Nadleśnictwo Czaplinek i przyłączającego do Nadleśnictwa obręb Nowy Dwór, utworzony z likwidowanego Nadleśnictwa Nowy Dwór. Ciekawostką jest fakt, że na terenie obrębu Nowy Dwór funkcjonował Ochotniczy Hufiec Pracy, którego kierownikiem był Jan Flak, późniejszy nadleśniczy n-ctwa Dretyń. Pan Jan Flak jest obecnie najstarszym n-czym w RDLP Szczecinek i z tej racji dzierży berło Dziekana Korpusu Nadleśniczych Pierwotna powierzchnia ówczesnego nadleśnictwa Czaplinek wynosiła 39.967 ha.

            1.01.1976 r. włączono do Nadleśnictwa część zlikwidowanego Nadleśnictwa Piława (2 728,11 ha), którą 1.01.1978 r. powiększono o część byłego obrębu Złocieniec (2 316,12 ha). Utworzona w ten sposób jednostka otrzymała nazwę, obręb Czaplinek". Kolejna reorganizacja nastąpiła 1.01.1979 r., kiedy to na podstawie Zarządzenia Nr 58 Naczelnego Dyrektora LP z dnia 10.11.1978 r. wyłączono do reaktywowanego Nadleśnictwa Złocieniec obręb Nowy Dwór, a przyłączono obręb Piława utworzony z części byłego obrębu Piława należącej do Nadleśnictwa Szczecinek. Nadleśnictwo w tej formie miało powierzchnię 41.131ha i było jednym z największych w Polsce.

            Data ta na kolejne 14 lat ustabilizowała granice nadleśnictwa Czaplinek. Ówczesne nadleśnictwo podzielone było na 4 obręby oraz 13 leśnictw:

• Obręb Broczyno: Starowice, z którego póżniej wydzielono l-ctwo Piława, Machliny, Ostroróg, Nowa Wieś, Wielboki (z tych dwóch ostatnich wydzielono później l-ctwo Dobrzyca);
• Obręb Piława: Kiełpino, Międzylesie, Polne, Rakowo;
• Obręb Czaplinek: Sikory, Łubowo, Worowo, Piaseczno.

            Nadleśnictwo posiadało również szkółkę leśną „Kaczory", położoną na terenie

późniejszego n-ctwa Świerczyna. Czwartym, nietypowym obrębem był teren zajęty przez wojska Armii Radzieckiej zwany Obrębem Borne Sulinowo. Teren ten liczący powierzchnię 18 176 ha podzielony był na 3 obręby: Krągi, Wilcze Doły i Wielkie Bory. Gospodarka leśna na tym terenie ograniczała się do prowadzenia prac pozyskaniowo-odnowieniowych i ochroniarskich, prowadzonych wyłącznie za zezwoleniem dowództwa jednostki Armii Radzieckiej, stacjonującej w Bornym Sulinowie. Na terenie tym n-ctwo reprezentowała p. Jadwiga Piasecka-Piecewicz, urodzona na terenie byłego Związku Radzieckiego, która znając doskonale język rosyjski i będąc w randze nadleśniczego obrębowego, była pośrednikiem pomiędzy dowództwem wojsk radzieckich a n-ctwem. Wstęp na ten teren leśnikom umożliwiały wystawiane przez wojska radzieckie stałe przepustki, które posiadali tylko nieliczni.

Kadry

            Pierwszym Nadleśniczym nowo powstałego Nadleśnictwa Czaplinek był Jan Ścisło, który zajmował to stanowisko w latach 1975-1992. Jego zastępcą był wówczas Bolesław Wiśniowski, były Zastępca Nadleśniczego Nadleśnictwa Broczyno, który po roku objął stanowisko Nadleśniczego Nadleśnictwa Manowo. Wówczas również na rok Zastępcą Nadleśniczego z Czaplinka został Wiesław Sominka. Siedzibą ówczesnego Nadleśnictwa był zabytkowy pałacyk w Broczynie, którą to siedzibę jeszcze w 1976 roku przeniesiono do budynku po byłej „Telczy" w Czaplinku.

            Jeszcze w latach 70-tych nastąpiło wyodrębnienie z grupy leśniczych grupy tzw. leśniczych technologów, a część robotników podzielono na brygady robotnicze, dowożone różnymi pojazdami na pozycje. Z wszystkich 8 brygad niektóre zostały przypisane do poszczególnych leśnictw, inne obsługiwały po 2-3.

            Kiedy w styczniu 1979 r. nastąpiła kolejna reorganizacja terytorium Nadleśnictwa, zmieniła się również jego struktura organizacyjna. W kierownictwie wyodrębniono dwa piony bezpośrednio kierowane przez zastępców nadleśniczego ds. użytkowania lasu Wiesława Sominkę oraz zastępcę n-czego ds. zagospodarowania lasu Krzysztofa Parczyńskiego. Zmiana na ww. stanowisku nastąpiła w grudniu 1982 roku, po odejściu Krzysztofa Parczyńskiego, jego miejsce zajął Bogdan Bzdyrek. Taka struktura funkcjonowała do 01.10.1992r., gdy funkcję Nadleśniczego objął Wiesław Sominka. Był to okres reformy w Lasach Państwowych i wdrażania w życie ustawy o lasach z 28 września 1991 r. Wówczas to dokonano znacznej redukcji zatrudnienia, zmniejszając stopniowo zatrudnienie zarówno na stanowiskach robotniczych jak i w biurze Nadleśnictwa.

            Zastępcą Wiesława Sominki, został wtedy Krzysztof Olejnik, który z dniem 01.07.2005r. został powołany na stanowisko nadleśniczego n-ctwa Gościno. Jego miejsce zajął Eugeniusz Zbytnik, który po roku pracy w n-ctwie Czaplinek został powołany na stanowisko nadleśniczego n-ctwa Sławno. Wiesław Sominka kierował Nadleśnictwem do 04.08.2009r., a jego obowiązki przejął Bogdan Bzdyrek, który pełnił je do 21.12.2009r., kiedy to w wyniku konkursu nowym n-czym n-ctwa Czaplinek został Robert Frutczak, pełniący tę funkcję do dziś. Zastępcami Nadleśniczego Roberta Frutczaka byli: Bogdan Bzdyrek i Marcin Mieczkowski, który w 2013 roku został powołany na stanowisko nadleśniczego n-ctwa Borne Sulinowo, a obecnie funkcję z-cy n-czego n-ctwa Czaplinek pełni Paweł Nowakowski.

Zaplecze techniczne

            Na początku istnienia Nadleśnictwa sprzęt stosowany był siermiężny. W lesie „królowały" ciągniki rolnicze, a dopiero w roku 1980 pojawiły się ciągniki specjalistyczne: LKT 80, LKT81, KNL, Treefarmer. Ścinka drzew odbywała się przy użyciu pilarek spalinowych marki Bk 3A, PS180/80, PS 190/90, później do użytku weszły używane do dziś pilarki marki Stihl i Husqvarna. Pojawiły się też głowice ścinkowo-zrywkowe, ale szybko z nich zrezygnowano. Jedynie szkółka leśna wyposażona była w niezbędne maszyny i urządzenia, przeważnie marki Egedal. Postęp technologiczny w mechanizacji prac leśnych najbardziej jest widoczny w pozyskaniu i zrywce drewna a zagospodarowaniu lasu postęp jest mizerny. Od dziesiątków lat w lasach króluje szpadel i motyka, a las sadzi się przy użyciu kostura. Podejmowane w latach 80-tych próby zmechanizowania prac odnowieniowych np. poprzez używanie sadzarek, głównie na gruntach porolnych nie sprawdziły się, gdyż po 5 latach od posadzenia uprawy zaczynały chorować i ginąć, głównie na skutek wadliwego sadzenia (głównie zawijania korzeni).

Przewóz brygad do pracy początkowo odbywał się ubogim taborem głównie przystosowanymi do tego celu słynnymi przyczepami nazywanymi „bonanzami", przerobionymi samochodami ciężarowymi typu STAR 66, PRAGA, Lublin, samochodami terenowymi typu Muscel, Gaz 69, później UAZ, ARO. W Nadleśnictwie istniał też park konny (około 10 sztuk), które służyły do zrywki drewna. Obsługa sprzętu odbywała się na bazie sprzętu w Broczynie, gdzie oprócz naprawy pojazdów i pilarek znajdował się magazynek na paliwa, magazyn ogólny nadleśnictwa oraz warsztat stolarski Grupy Remontowo-Budowlanej.

Zatrudnienie

            W szczytowym okresie (lata 80-te) n-ctwo zatrudniało 222 osoby, w tym 151 na stanowiskach robotniczych. System zatrudniający pracowników fizycznych, którzy używali państwowego sprzętu oraz scentralizowanego dowozu do pracy był niewydajny, podrażający koszty produkcji i konfliktowy. Sytuacja zmieniła się dopiero w 1993 roku, kiedy n-ctwo zlikwidowało stanowiska robotnicze, a prace leśne zaczęły wykonywać Zakłady Usług Leśnych.

Zasobność i etat cięć

            W ciągu 40 lat istnienia n-ctwa Czaplinek zmieniała się struktura lasu, zwiększała lesistość, rosła zasobność, w wyniku czego zwiększył się etat cięć i wielkość pozyskania drewna. I tak w porównaniu z latami sprzed 1993 roku etat cięć rębnych i przedrębnych wyniósł 54 000 m³ przy powierzchni n-ctwa ponad 41 000 ha, zaś obecnie przy powierzchni 15 654 ha – wynosi 82 000m³. Sukcesywnie wzrastała przeciętna zasobność na 1 ha lasów, która jeszcze w 1990 r. wynosiła 180 m³/ha w 2000 r. - 217m³/ha, a w 2010 r. 290 m³/ha. Zmiana składu gatunkowego z iglastego na wielogatunkowe z większym udziałem gat. liściastych spowodowała wzrost odporności drzewostanów na działanie szkodliwych owadów i grzybów oraz większą stabilizację.

Klęski żywiołowe

            Od początku istnienia n-ctwo Czaplinek nawiedziły liczne klęski żywiołowe powodowane przez czynniki biotyczne takie jak gradacje szkodliwych owadów pierwotnych i wtórnych, grzybów oraz czynniki abiotyczne takie jak wiatry huraganowe, okiść, przymrozki, okresowe susze. Największą z nich była gradacja brudnicy mniszki, która miała miejsce w latach 1978-1983, w wyniku której trzeba było wyciąć większość d-stanów świerkowych, głównie z terenu l-ctwa Sikory i Łubowo. Wynikało to z pierwotnych błędów, popełnianych przy opryskach tj. stosowania zbyt łagodnych środków chemicznych, jak również z tego, że korony świerków są b. gęste i przenikanie środka podawanego przez atomizery w dolne partie koron było bardzo utrudnione.

            W latach 90-tych zwalczono na ograniczonym obszarze poprocha cetyniaka i strzygonię choinówkę. Generalnie jednak działania zapobiegawcze i zwalczające pozwoliły zachować wysoką zdrowotność d-stanów i wzmocniły odporność na działanie czynników biotycznych i abiotycznych.

Współczesność

            Zbliżony do obecnego zasięg administracyjny Nadleśnictwa Czaplinek określony został w 1993 r., gdy na podstawie Zarządzenia Nr 64 Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 31.12.1992 r. przekazano do nowo utworzonych Nadleśnictw Borne Sulinowo i Czarnobór obręb Broczyno i Borne, a włączono do Nadleśnictwa Czaplinek część obrębu Szczecinek, którą następnie przyłączono do obrębu Piława. Te przyłączone l-ctwa to: Nowy Chwalim i Juchowo, na czele których stoją leśniczowie: Jerzy Młodzik i Jerzy Kęsicki. Powierzchnia nadleśnictwa wynosiła wtedy 14.155 ha. Po wielu zmianach w stanie posiadania, aktualna powierzchnia nadleśnictwa wynosi 15.701 ha.

            Szanowni Państwo, Nadleśnictwo Czaplinek to jednostka ze szczytnymi tradycjami wpisanymi w karty historii Lasów Państwowych dlatego dzisiejsza działalność wymaga aby wybiegać w przyszłość. W związku z tym podejmujemy stałe zabiegi w celu wzmacniania pozycji naszego nadleśnictwa w strukturach LP. Najważniejsze zadanie do realizacji w najbliższym czasie to przede wszystkim budowa nowego biurowca przyjaznego dla środowiska ale także osób z niego korzystających, którego budowa rozpocznie się w przyszłym roku a oddanie do użytkowania planowane jest na koniec 2017 roku. Drugim strategicznym dla nas celem jest powiększenie i optymalizacja powierzchni nadleśnictwa. Dzięki przychylności dyrektora RDLP w Szczecinku i kolegów nadleśniczych z Nadleśnictwa Połczyn nastąpi to już w 2016 roku. Dzięki temu powierzchnia n-ctwa zwiększy się o 2 tys. ha.

            Kończąc, my czaplineccy leśnicy pragniemy gorąco podziękować wszystkim naszym przyjaciołom, sprzymierzeńcom, bez których to wsparcia i życzliwości nie byłoby możliwe osiąganie nowych celów i sukcesów.